Tystiolaeth fforensig
Pan fydd trosedd yn digwydd efallai y bydd tystiolaeth fforensig neu olion bysedd y gallwn eu casglu. Efallai y bydd y sawl sy’n gyfrifol am y drosedd wedi cyffwrdd ag arwynebau, wedi symud eitemau, neu wedi gadael gwaed.
Mae’n bwysig cadw tystiolaeth yn ddiogel, a gwneud hynny’n gyflym, mewn gwaith fforensig. Dywedwch wrthym pan fyddwch yn riportio eich trosedd os ydych yn meddwl bod tystiolaeth fforensig. Byddwn yn rhoi gwybod i chi os yw’r dystiolaeth yn rhywbeth y gallwn ei defnyddio.
Camau y gallwch eu cymryd i gadw tystiolaeth fforensig yn ddiogel
- peidiwch â chyffwrdd na glanhau unrhyw hylifau megis gwaed
- peidiwch â chyffwrdd na glanhau unrhyw fannau neu eitemau y mae’r sawl sy’n gyfrifol am y drosedd wedi bod mewn cysylltiad â nhw
- os yw’r dystiolaeth fforensig y tu allan, gorchuddiwch yr ardal heb darfu ar unrhyw dystiolaeth. Os oes rhaid i chi symud unrhyw beth, ceisiwch gyffwrdd cyn lleied â phosibl ynddo ac, os gallwch, gwisgwch fenyg.
- os oes tystiolaeth fforensig ar eich dillad, newidiwch yr eitemau hyn a’u rhoi mewn bag plastig glân.
- os oes unrhyw dystiolaeth fforensig ar eich croen oherwydd i’r troseddwr gydio ynoch, dywedwch wrthym cyn gynted â phosibl a cheisiwch beidio â chyffwrdd na golchi’r rhan honno o’r corff.
- Os oes angen i chi glirio i wneud eich cartref yn ddiogel (e.e. gwydr ffenestr wedi torri) gwnewch y ffenestr yn ddiogel o’r tu allan. Gwisgwch fenyg a byddwch yn ofalus i beidio â chyffwrdd tu fewn y ffrâm.
Cyfleoedd fforensig digidol
Mae unrhyw system teledu cylch cyfyng, camera cloch drws, recordiadau fideo neu sain eraill yn dystiolaeth werthfawr. Peidiwch â diffodd unrhyw ddyfeisiau na newid unrhyw osodiadau.
Os yn bosibl, lawrlwythwch ffilm i gynnwys 5 munud cyn ac ar ôl y digwyddiad a’i chadw’n ddiogel. Peidiwch â’i dileu o’r ddyfais wreiddiol gan ei bod yn dal yn dystiolaeth ac efallai y bydd ei hangen yn ddiweddarach.
Os na allwch lawrlwytho’r ffilm, gadewch y ddyfais ymlaen, a chofnodwch yr amser a’r dyddiad a ddangosir ar y panel arddangos. Pan fyddwch yn riportio’r drosedd, eglurwch fod gennych dystiolaeth ddigidol a byddwn yn eich helpu i gael gafael arni.