Beth yw stelcio ac aflonyddu?
Stelcio ac aflonyddu yw pan fydd rhywun yn ymddwyn dro ar ôl tro mewn ffordd sy'n gwneud i chi deimlo'n ofnus, yn ofidus neu dan fygythiad.
Mae gwahanol fathau o stelcio ac aflonyddu a gall unrhyw un ddioddef y troseddau hyn.
Mae stelcio ac aflonyddu yn droseddau o dan Ddeddf Diogelwch rhag Aflonyddu 1997.
Aflonyddu
Gallai rhywun rydych chi'n ei adnabod fod yn aflonyddu arnoch, fel cymydog, neu bobl o'ch ardal leol neu gallai fod yn ddieithryn.
Gall aflonyddu gynnwys:
- bwlio yn yr ysgol neu yn y gweithle
- stelcio seiber (defnyddio'r rhyngrwyd i aflonyddu ar rywun)
- ymddygiad gwrthgymdeithasol
- anfon negeseuon testun difrïol
- anfon anrhegion nad ydych eu heisiau
- galwadau ffôn, llythyrau, negeseuon ebost neu ymweliadau digroeso
Mae'n achos o aflonyddu os yw'r ymddygiad digroeso wedi digwydd fwy nag unwaith.
Aflonyddu rhywiol
Mae aflonyddu rhywiol yn anghyfreithlon, fel math o wahaniaethu, o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010.
Mae'r Ddeddf yn dweud ei bod yn aflonyddu rhywiol os yw'r ymddygiad digroeso:
- yn torri’ch urddas
- yn creu amgylchedd brawychus, gelyniaethus, diraddiol, bychanol neu dramgwyddus (mae hyn yn cynnwys yr amgylchedd digidol, ar-lein)
Mae enghreifftiau o aflonyddu rhywiol yn cynnwys:
- sylwadau, jôcs neu ystumiau rhywiol
- syllu neu gilwenu ar eich corff
- defnyddio enwau fel 'slwten' neu 'hwren'
- cyfathrebu rhywiol digroeso, fel negeseuon ebost neu destun, negeseuon uniongyrchol
- rhannu lluniau neu fideos rhywiol
- byseddu a chyffwrdd
- rhywun yn dinoethi ei hunan
- pwyso arnoch i wneud pethau rhywiol neu gynnig rhywbeth ichi yn gyfnewid am ryw
Mae rhai o’r rhain hefyd yn fathau o ymosodiad rhywiol neu ymosodiad anweddus.
Os ydych chi wedi profi unrhyw un neu ragor o'r rhain, nid eich bai chi yw hi, a does dim rhaid ichi oddef y peth.
Gallwch riportio hyn i ni.
Os nad ydych chi’n teimlo'n barod i gysylltu â ni, gallwch riportio’r peth yn ddienw i Crimestoppers.
Stelcio
Mae stelcio yn debyg i aflonyddu, ond mae'n fwy ymosodol. Bydd gan y stelciwr obsesiwn â'r person maen nhw'n ei dargedu.
Gallai rhywun rydych chi'n ei adnabod fod yn eich stelcio; cyn bartner neu berson yr oeddech yn ffrindiau ag ef/hi, neu gallai fod yn ddieithryn. Os yw'n rhywun rydych chi'n ei (h)adnabod, neu'n arfer ei (h)adnabod, nid yw'n golygu mai eich bai chi ydyw; mae'n dal yn achos o stelcio ac mae'n drosedd.
Gall stelcio gynnwys:
- dilyn rhywun yn rheolaidd
- mynd yn ddiwahoddiad dro ar ôl tro i'w cartref
- gwirio defnydd rhywun o'r rhyngrwyd, e-bost neu ddull cyfathrebu electronig arall
- sefyllian o gwmpas rhywle maen nhw'n gwybod bod y person yn mynd iddo’n aml
- ymyrryd â'u heiddo
- gwylio neu ysbïo ar rywun
- dwyn hunaniaeth (cofrestru ar gyfer gwasanaethau, prynu pethau yn enw rhywun)
Mae'n achos o stelcio os yw'r ymddygiad digroeso yn digwydd fwy nag unwaith.
Pedwar arwydd rhybudd stelcio
Os yw’r ymddygiad rydych chi'n ei brofi yn:
Ormodol
Obsesiynol
Digroeso
Mynych
Gallwch roi gwybod am y drosedd neu gallwch gysylltu â'r Llinell Gymorth Stelcio Genedlaethol i gael rhagor o gyngor.
Stelcio ac aflonyddu ar-lein
Defnyddir safleoedd rhwydweithio cymdeithasol, ystafelloedd sgwrsio, safleoedd hapchwarae a fforymau eraill yn aml i stelcio ac aflonyddu ar rywun, er enghraifft:
- cael gwybodaeth bersonol
- cyfathrebu (galwadau, negeseuon testun, e-byst, cyfryngau cymdeithasol, creu cyfrifon ffug)
- niweidio enw da
- anfon sbamiau a firysau
- twyllo defnyddwyr eraill y rhyngrwyd i aflonyddu neu fygwth
- dwyn hunaniaeth
- bygwth rhannu gwybodaeth breifat, ffotograffau, copïau o negeseuon
Soniwch am fan cyhoeddus lle rydych chi wedi teimlo'n anniogel |
Mae StreetSafe yn beilot sydd wedi’i gynllunio i'r cyhoedd ddweud wrthon ni’n ddienw am fannau cyhoeddus lle maen nhw wedi teimlo'n anniogel.
|